پاسخ به برخی سوالات همکاران پایه دوم در بخش صدا در درس علوم

انسان می تواند به روش های گوناگون صدا تولید نماید.صدای معمولی افراد از طریق گلو و دهان بوجود می آید.برای احساس این فرایند می توانید هنگام حرف زدن دستتان را روی گلویتان بگذارید،در این صورت احساس می کنید که گلویتان ارتعاش دارد.وقتی شما حرف می زنید تارهای صوتی را به ارتعاش در می آورید.برای این کار هوای درون شش ها از میان تارهای صوتی عبور می کند. در این حال تارهای صوتی مرتعش می شوند و صوت ایجاد می شود.ما می توانیم ارتعاش های تارهای صوتی را تغییر دهیم.زمانی که ارتعاش تارهای صوتی خیلی تند باشد صدار زیر(نازک) تولید می شود و وقتی که ارتعاش تارهای تارهای صوتی کند باشد صدای بم(کلفت) تولید می شود.زیر و بم بودن صداها به تعداد ارتعاش در ثانیه آن ها بستگی دارد.هر چه تعداد ارتعاش ها در ثانیه(بسامد)بیشتر باشدصدا زیرتر و هرچه بسامد کمتر  باشد صدا بم تر(کلفت تر) خواهد بود.به این ترتیب است که صدای ارتعاش پوسته طبل ،بم و صدای ارتعاش سوت ،زیر است.هر چه ابعاد جسمی کوچک باشد،آن جسم تندتر ارتعاش کرده و صدای زیرتر تولید می کند و برعکس،هرچه ابعاد جسمی بزرگ تر باشدوقتی آن را به ارتعاش در می آوریم کندتر ارتعاش می نمایدو صدای بم تولید می کند.یکی از ویژگی های صدا بلند و آهسته بودن آن است که بستگی به انرژی صوتی دارد.صدای بلند انرژی صوتی بیش تری دارد و صدای کوتاه انرژی صوتی کم تری دارد.

در یکی از آزمایش های بخش صدا در علوم پایه دوم تعدادی لیوان روی میز قرار داده می شود و در  لیوان ها با ارتفاع های مختلف آب ریخته می شود و از دانش آموزان خواسته می شود با مداد به لیوان ها ضربه بزنند و مشاهدات خود را یادداشت کنند.هدف این فعالیت فقط تشخیص صدای نازک (زیر)و کلفت(بم)است .در لیوانی که آب کمتری دارد و هوای بیشتری دارد صدا کلفت و در لیوانی که آب بیشتری دارد و هوای کمتری دارد صدا نازک است.صدایی که در لیوان ها بوجود می آید در اثر لرزش هوای داخل آن است.در این طبقه بندی نازک و کلفت بودن صداها مقایسه ای است. یک صدا نسبت به صدایی بم و نسبت به صدایی دیگر زیر است.

در  فعالیتی دیگر از علوم پایه دوم تصاویری از دمیدن یک کودک در بطری،لرزش سیم های چنگ توسط کودک،و اره کردن چوب توسط کودکی دیگر به نمایش در آمده است:

سؤال:در هر کدام چه چیزی می لرزد و صدا تولید می کند؟

پاسخ:در بطری خالی هوای داخل بطری به لرزش در می آیدو صدا تولید می شود.

در چنگ ،سیم ها به لرزش در می آیند و صدا تولید می شود.

در تصویر سوم چوب  در اثرحرکت رفت و برگشت ارّه به لرزش در می آید و صدا تولید می نماید.)ارّه نیز مرتعش شده و صدا تولید می کند. 

منبع :کتاب معلم (راهنمای تدریس)علوم تجربی پایه دوم دبستان صفحات 184تا